Hilary Koprowski urodził się 5 grudnia 1916 roku w Warszawie, w rodzinie o żydowskich korzeniach. W roku 1926 rozpoczął naukę w warszawskim Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Reja. Równolegle pielęgnował swoje uzdolnienia muzyczne, ucząc się w Warszawskim Konserwatorium Muzycznym. Zwieńczeniem tego kształcenia była sławna rzymska szkoła muzyczna Akademia Św. Cecylii w Rzymie. Muzyka pozostała jego wielką pasją do końca życia.
W latach 1934-1939 studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu im. Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Wyjechał z Polski w 1939 roku i po wojnie znalazł się w USA, gdzie rozwijał swoją pracę naukową. Był twórcą potęgi i długoletnim dyrektorem Wistar Institute w Filadelfii oraz profesorem nadzwyczajnym na Thomas Jefferson University. Pod koniec lat 40. opracował pierwszą szczepionkę przeciw polio. W 1950 roku została podana po raz pierwszy, a w 1958 roku zaszczepiono nią 250 tys. kongijskich dzieci.
W latach 50. na polio, czyli chorobę Heinego-Medina, chorowało w Europie i USA jedno na 5000 dzieci. Choroba wirusowa atakowała ośrodkowy układ nerwowy prowadziła do porażenia mięśni, a niekiedy i śmierci.
Od 1951 roku także w Polsce szalała epidemia polio. Zachorowało wiele tysięcy dzieci kilkaset zmarło. W 1959 roku Feliks Przesmycki, dyrektor Państwowego Zakładu Higieny, zwrócił się o pomoc do profesora Hilarego Koprowskiego. Polska otrzymała wówczas za darmo dziewięć milionów dawek szczepionki. Liczba zachorowań spadła ze 1112 przypadków w roku 1959 do około 30 w 1963, a liczba zgonów z 111 do dwóch.
Wiele lat po szczepieniach w Kongu oskarżono profesora Koprowskiego o to, że jego szczepionka przyczyniła się do wywołania epidemii HIV w Afryce. Zarzut został naukowo obalony, absurdalne zarzuty oddalono.
Profesor Hilary Koprowski opracował także bezpieczną szczepionkę przeciw wściekliźnie, również doustną szczepionkę przeciw wściekliźnie powszechnie stosowaną w weterynarii, dzięki czemu udało się wdrożyć skuteczne programy kontroli wścieklizny dzikich zwierząt. W ostatnim etapie swojej kariery zawodowej profesor Koprowski uczestniczył w opracowaniu szczepionek podawanych w warzywach, np. pomidorach, sałacie, szpinaku.
Prezydent Lech Kaczyński w liście na 90. rocznicę urodzin prof. Koprowskiego napisał: „Osiągnięcia w dziedzinie wirusologii i immunologii, znaczone setkami publikacji naukowych, doktoratami honoris causa i prestiżowymi nagrodami, stawiają Pana w rzędzie najwybitniejszych współczesnych biologów na świecie. Choć większość Pańskiego życia upłynęła na emigracji, dawał Pan wyraz swojemu przywiązaniu do Ojczyzny. Dowodem tego było zapraszanie polskich badaczy i naukowców do odbycia praktyk i staży w kierowanych przez Pana instytucjach. Z myślą o rodakach stworzył Pan także fundację wspierającą polsko-amerykańską współpracę naukową”.
Hilary Koprowski zmarł 11 kwietnia 2013 roku. Miał 96 lat.
O wybitym naukowcu rozmawiamy z dr Markiem Boruckim, historykiem, autorem wielu książek poświęconych wybitnym Polakom.
Audycja jest współfinansowana przez Fundację "Pomoc Polakom na Wschodzie" w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za Granicą.
Teksty czyta Krzysztof Dumała.
Audycję zrealizowała i oprawiła muzyką Magdalena Górecka-Balcer.
Do wysłuchania programu zaprasza Maria Wieczorkiewicz.