Przebywający z wizytą w Szwajcarii prezydent Andrzej Duda wraz z Małżonką wzięli udział w uroczystości odsłonięcia odnowionego nagrobka polskiego dyplomaty, zmarłego w 1958 roku.
Dzięki paragwajskim paszportom fałszowanym przez konsula Rokickiego, działającego w polsko-żydowskiej Grupie Berneńskiej, udało się uratować co najmniej 800 Żydów. W sumie polski dyplomata wystawił ponad tysiąc paszportów, ale na jednym dokumencie były średnio 2 osoby. Posiadacze paszportów w większości unikali wywózek do obozów zagłady.
Jednak Konstanty Rokicki zmarł w zapomnieniu 60 lat temu i kilkanaście lat później jego nagrobek zlikwidowano. - Na początku nawet nie wiadomo było, gdzie konsul Rokicki zmarł, gdzie został pochowany. Udało się nam to ustalić, dzięki dużej pomocy ze strony Szwajcarów - MSZ i miejscowych władz, za co szczerze im dziękuję. Za pomocą firmy geodezyjnej udało się zlokalizować miejsce jego pochówku i tam postawimy mu kamień nagrobny tak, aby upamiętniał go na zawsze. To będzie prawdziwy pogrzeb na jaki konsul Rokicki zasłużył - mówi ambasador RP w Szwajcarii Jakub Kumoch.
Jedną z ocalonych dzięki paszportowi wystawionemu przez konsula Rokickiego jest Leonie Rachel de Picciotto-Lesser, urodzona w rodzinie niemieckich Żydów, którzy przed wojną wyemigrowali do Holandii. Dopiero niedawno poznała prawdę o ratujących życie paszportach.
- Moi rodzice zdobyli dokumenty, bo polski konsul im to umożliwił. Zawsze myśleliśmy, wiedzieliśmy, że krewni moich rodziców, którzy mieszkali w Zurychu, kupili te paszporty bezpośrednio od paragwajskiego konsula, robiącego to dla pieniędzy. Ale to polskie powiązanie jest czymś, o czym dowiedzieliśmy się 3 tygodnie temu - mówiła Leonie Rachel de Picciotto-Lesser na wrześniowym spotkaniu w Ambasadzie RP w Bernie.
Paszporty ratujące życie
Konstanty Rokicki, korzystając z pomocy swojego żydowskiego podwładnego Juliusza Kühla, sfabrykował w latach 1942-43 paszporty Paragwaju dla 2200 zagrożonych śmiercią Żydów. Paszporty te kupowano za łapówki od konsula honorowego Paragwaju w Bernie, a pieniądze na ich zakup pochodziły od organizacji żydowskich i polskiego rządu na uchodźstwie.
Rokicki i Kühl od samego początku korzystali ze wsparcia i protekcji ówczesnego ambasadora Polski, Aleksandra Ładosia oraz jego zastępcy Stefana Ryniewicza. W skład tzw. Grupy Berneńskiej, produkującej paszporty wchodzili też przedstawiciel Światowego Kongresu Żydów Abraham Silberschein oraz zuryski rabin Chaim Israel Eiss.
Jak ujawniło pod koniec sierpnia Polskie Radio, archiwalne dokumenty dowodzą, że polska dyplomacja w czasie II wojny światowej skutecznie zabiegała na całym świecie o uznanie fałszywych paszportów. Ponadto MSZ koordynowało przekazy gigantycznych funduszy na ratowanie Żydów.
Zurych prezydent wygłosi wykład o przyszłości Europy
Na Uniwersytecie w Zurychu prezydent Andrzej Duda przedstawi wieczorem swoją wizję integracji europejskiej. Wystąpienie polskiego prezydenta w ramach prestiżowego cyklu tak zwanych wykładów churchillowskich będzie ostatnim punktem jego wizyty w Szwajcarii.
Prezydencki wykład nosi tytuł "Przyszłość Europy - fundamenty jedności państw Europy" i zostanie wygłoszony w języku angielskim. Szef gabinetu prezydenta Krzysztof Szczerski zapowiadał we wrześniu, że Andrzej Duda będzie mówił o koncepcji UE jako wspólnoty równych państw i wolnych narodów.
- Ważne jest to, żeby budować Unię od podstaw, od narodowych wspólnot, od tego, co jest prawdziwą troską mieszkańców UE, którzy swoją troskę i polityczną wolę wyrażają przede wszystkim w demokratycznych wyborach w państwach członkowskich i dopiero z tej woli wyborców powinna wyrastać polityka Unii jako całości, taka jest prezydencka wizja wspólnoty europejskiej - mówił we wrześniu Krzysztof Szczerski, zapowiadając wykład Andrzeja Dudy.
Jak dodał, prezydent podkreśli też, że sukces dalszej integracji europejskiej musi zakładać powrót do takich pojęć jak równość, wartości etyczne oraz wolność. - One dają gwarancję, że Unia nie stanie się wyłącznie konstrukcją instytucjonalno - biurokratyczną tracącą społeczne zaufanie - mówił minister Krzysztof Szczerski.
Prezydenckie wystąpienie w Zurychu jest organizowane w ramach corocznych, tak zwanych wykładów churchillowskich. Nawiązują one do słynnej mowy brytyjskiego premiera z 1946 roku, w której zaproponował koncepcję Stanów Zjednoczonych Europy. W przeszłości w Zurychu przemawiali między innymi Helmut Kohl, Tony Blair i Henry Kissinger.
IAR/PAP/dad