Wiceminister sprawiedliwości Michał Woś powiedział, że w początkowym pilotażowym okresie programem będzie objętych kilka sądów. W całej Polsce program ma zacząć funkcjonować 1 stycznia 2018 roku.
Michał Woś podkreślił, że obecny proces doboru sędziów do poszczególnych spraw nie sprawdza się. Zaznacza również, że nowy system będzie losowo dobierał sędziów. Wiceszef resortu sprawiedliwości wyjaśnia, że aktualnie przewodniczący wydziału, czy prezes sądu prowadzi listę i według niej powinien przydzielać sprawy. W jego ocenie, w tej sytuacji jest wiele możliwości manipulacji listami. "Mamy słynny przykład sędziego na telefon, który właśnie chciał zastosować właśnie taki mechanizm, aby odpowiednich sędziów do odpowiedniej sprawy przydzielić. Tak nie powinno być" - tłumaczy Michał Woś. Dodaje, że rząd tą reformą zwiększa bezstronność i niezależność sądów.
Zmiana ta wynika ze modyfikacji wprowadzonych ustawą Prawo o ustroju sądów powszechnych. Oprócz wprowadzenia losowości w przydzielaniu spraw, nowe przepisy zwiększają kompetencje ministra sprawiedliwości w nadzorze nad sędziami, umożliwiają w łatwy sposób przeniesienie prezesów sądów, a także wybór prezesów sądu przez ministra sprawiedliwości.
Premier Beata Szydło powiedziała, że polski wymiar sprawiedliwości potrzebuje dogłębnych reform. Szefowa rządu brała udział w rozpoczęciu kampanii "Sprawiedliwość", mającej na celu informowanie o zmianach w polskim sądownictwie. Kampanię - w kraju i za granicą - prowadzi Polska Fundacja Narodowa.
Beata Szydło powiedziała, że zmian oczekują Polacy. "My nie chcemy, żeby było tak jak było. My chcemy, żeby było inaczej. Inaczej to znaczy, żeby polski wymiar sprawiedliwości służył obywatelom" - mówiła premier Beata Szydło. Zaznaczyła, że celem rządu jest, aby wymiar sprawiedliwości otworzył się na młodych ludzi.
Beata Szydło dodała, że w przypadku zawetowanych przez prezydenta ustaw o Krajowej Radzie Sądownictwa i Sądzie Najwyższym "być może zbrakło debaty" zanim te projekty trafiły do Sejmu. Premier mówiła, że w projektach ustaw reformujących sądownictwo powinno być jasno określone, że rząd chce, między innymi, eliminacji patologii w środowisku sędziowskim.
Beata Szydło zwróciła uwagę, że kampania prowadzona przez Polską Fundację Narodową jest potrzebna, bo w opinii publicznej, zwłaszcza zagranicznej, rozpowszechniane są informacje, jakoby zmiany w polskim sądownictwie są niedemokratyczne. Beata Szydło zaznaczyła, że rząd nie będzie się zgadzał na to, aby Polska w jakikolwiek sposób była dyskredytowana w oczach opinii publicznej w kraju i zagranicą.
W lipcu prezydent Andrzej Duda zawetował ustawy o SN i o KRS. Prezydent tłumaczył wtedy, że zmiany w sądownictwie są potrzebne, ale nie zgadza się z pomysłem wzmocnienia władzy prokuratora generalnego nad Sądem Najwyższym. Prezydent zapowiedział wtedy, że w ciągu dwóch miesięcy przedstawi własne projekty ustaw reformujących sądownictwo.
Podpisana przez prezydenta ustawa o ustroju sądów powszechnych wprowadza między innymi zasadę losowego przydzielania spraw sędziom. Taki tryb wyboru sędziego ma gwarantować, że sprawa nie została przydzielona określonemu sędziemu umyślnie. Wzorowany na niemieckim elektroniczny system będzie porównywał ciężar gatunkowy poszczególnych spraw, by żaden z sędziów nie miał większego zakresu obowiązków niż jego kolega z wydziału czy sądu.
Prawo o ustroju sądów powszechnych zakłada również niezmienność składu orzekającego. Odstępstwo od tej zasady jest ograniczone do ściśle określonych przypadków - na przykład ciężkiej choroby sędziego.
Ustawa zmienia również zasady powoływania i odwoływania prezesów sądów. Zwiększone w tym zakresie uprawnienia ministra sprawiedliwości mają umożliwić szybkie i sprawne usuwanie z prestiżowych stanowiska osób, które utraciły społeczne zaufanie
IAR/KS