20 lat temu, 12 marca 1999 roku, Polska stała się formalnie członkiem NATO. Tego dnia w Independence w Stanach Zjednoczonych minister spraw zagranicznych Bronisław Geremek przekazał amerykańskiej sekretarz stanu Madeleine Albright dokument ratyfikacyjny Traktatu Północnoatlantyckiego.
Wraz z Polską do sojuszu weszły Czechy i Węgry. Madeleine Albright mówiła wówczas, że ten dzień jest prawdziwym świętem i dla paktu, i dla krajów Europy: "Dziś potwierdzamy naszym działaniem, że kraje Króla Stefana i kardynała Mindszentego, Karola IV-go i Vaclava Havla, Kopernika i papieża Jana Pawła II należą w pełni i nieodwracalnie do atlantyckiej wspólnoty dla wolności."
Bronisław Geremek, który był jednym z architektów wejścia Polski do NATO, w 1999 roku podkreślał wagę tego wydarzenia w historii i jego kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa kraju.
Droga Polski do NATO zaczęła się jednak dużo wcześniej, gdy w 1990 roku nasz kraj nawiązał stosunki dyplomatyczne z Sojuszem. Chęć przystąpienia do Paktu Północnoatlantyckiego jako pierwszy oficjalnie zadeklarował rząd premiera Jana Olszewskiego, a kolejne gabinety konsekwentnie podtrzymywały to dążenie.
W lipcu 1997 roku sekretarz generalny NATO Javier Solana uroczyście ogłosił w Madrycie, że sojusz otworzy swe drzwi dla pierwszych nowych członków z Europy środkowo-wschodniej. Polska, Czechy i Węgry zostały oficjalnie zaproszone do rozpoczęcia negocjacji na temat wstąpienia do NATO: "Szefowie państw i rządów krajów członkowskich NATO zgodzili się zaprosić Czechy, Węgry i Polskę do rozmów akcesyjnych z NATO. Naszym celem jest podpisanie protokołu akcesyjnego w grudniu 1997 roku, podczas spotkania ministrów krajów NATO, i zakończenie procesu ratyfikacyjnego w 50-tą rocznicę powstania NATO w 1999 roku."
Podczas madryckiego szczytu NATO w 1997 roku prezydent Bill Clinton oświadczył, że władze Stanów Zjednoczonych przykładają wielką wagę do procesu rozszerzania NATO:
"Przez zaproszenie Polski, Czech i Węgier do NATO oraz otworzenie drogi do członkostwa innym państwom postkomunistycznym uczyniliśmy przełomowy krok w naszych wysiłkach do stworzenia niepodzielonej, demokratycznej i pokojowej Europy."
Bezpośrednio po szczycie w Madrycie prezydent Bill Clinton odwiedził Polskę. 10 lipca 1997 roku spotkał się z Polakami na Placu Zamkowym w Warszawie.
W lutym 1998 roku rozpoczął się żmudny proces ratyfikacji przystąpienia Polski, Czech i Węgier do Sojuszu. 30 kwietnia 1998 roku po wielu miesiącach aktywnej kampanii polskiej, w tym również Polonii amerykańskiej, protokoły przyjęcia trzech nowych krajów do NATO ratyfikował amerykański Senat, co praktycznie przesądziło o wejściu Polski do Sojuszu.
Tuż po glosowaniu profesor Zbigniew Brzeziński, doradca do spraw bezpieczeństwa państwa w ekipie prezydenta Jimmy'ego Cartera, powiedział Polskiemu Radiu , że jest uszczęśliwiony wynikiem głosowania.
Zbigniew Brzeziński, który wspierał nasze starania o przystąpienie do NATO, wielokrotnie podkreślał rolę innego Polaka - pułkownika Ryszarda Kuklińskiego, nazywając go "pierwszym polskim oficerem w NATO". Przypominał, że to on na początku lat 80-tych przekazał Amerykanom strategiczne plany wojskowe Układu Warszawskiego, dotyczące między innymi sowieckiej inwazji na Europę.
W 1998 roku pułkownik Kukliński podczas wizyty w Krakowie odebrał tytuł Honorowego Obywatela Miasta, przyznany za walkę z komunizmem. Nie kryjąc wzruszenia, powiedział, że przez całe życie przyświecało mu hasło z przedwojennego sztandaru - "Miłość żąda ofiary".
18 lutego 1999 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski podpisał ustawę upoważniającą go do ratyfikacji traktatu północnoatlantyckiego. Dzień wcześniej tę ustawę przegłosował Sejm, a wynik przyjął owacją na stojąco. Za było 409 posłów.
12 marca 1999 roku - kiedy formalnie staliśmy się członkiem paktu - na warszawskim placu Marszałka Józefa Piłsudskiego odbyła się uroczystość podniesienia flagi NATO. Polecenie ministra obrony narodowej Janusza Onyszkiewicza odczytał podpułkownik Wiesław Grudziński. Cztery dni później - 16 marca 1999 roku - w kwaterze głównej NATO w Brukseli odbyła się ceremonia przyjęcia Polski, Czech i Węgier do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Nowych członków Sojuszu witał sekretarz generalny Javier Solana: "To emocjonująca chwila - dla nas, tu zgromadzonych, dla Europy, i dla całej wspólnoty euroatlantyckiej. Zbyt długo w tym stuleciu kraje Europy środkowo-wschodniej były odcięte od sojuszu euroatlantyckiego, demokratycznej wspólnoty, do której przynależą. W tej nowej Europie geografia nie będzie dłużej przeznaczeniem. NATO może określać swój własny los poprzez swoje własne wolne wybory."
W imieniu Polski głos zabrał premier Jerzy Buzek, który podkreślił, jak wielkie znaczenie dla naszego kraju ma fakt, że przed siedzibą NATO zaczęła powiewać także flaga Polski: "Gwarantuję, że bierzemy na siebie odpowiedzialność zapewnienia bezpieczeństwa każdego pojedynczego członka NATO i Sojuszu jako całości. Pozwólcie, że pod tymi flagami, powiewającymi na wietrze, powiem: możecie na nas liczyć. Możecie liczyć na Polskę."
W lipcu 2016 roku Polska była gospodarzem największego w historii szczytu NATO. Podczas obrad zapadła decyzja o wzmocnieniu wschodniej flanki Sojuszu poprzez rozmieszczenie czterech grup batalionowych na terenie Polski i państw bałtyckich. W Polsce stacjonuje dziś około 4. tysięcy amerykańskich żołnierzy, będących częścią sił NATO rozmieszczonych na wschodniej flance Sojuszu. Nasze władze zabiegają też o wzmocnienie obecności wojsk amerykańskich w Polsce i utworzenie stałej amerykańskiej bazy wojskowej.
IAR/ks