150. rocznica wybuchu Powstania Styczniowego
PR dla Zagranicy
Michał Strzałkowski
22.01.2013 08:12
Zryw był odpowiedzią na zaostrzającą się politykę Rosjan oraz tak zwaną brankę Aleksandra Wielopolskiego.
"Branka Polaków do armii rosyjskiej w 1863 r.", Aleksander Sochaczewskifot. źr. Wikipedia/Maciej Szczepańczyk/lic. CC
W wielu miastach Polski zostanie uczczona pamięć powstańców styczniowych. W stolicy w 150. rocznicę zrywu prezydent Bronisław Komorowski złoży kwiaty przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego. Godzinę później spotka się z uczniami zespołu Szkół Publicznych w Zaborowie. Po południu otworzy wystawę w Muzeum Wojska Polskiego i weźmie udział w apelu poległych na mogiłach powstańców z 1863 roku na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Historyk Muzeum Historii Polski Małgorzata Żaryn przypomina, że zryw był odpowiedzią na zaostrzającą się politykę Rosjan oraz tak zwaną brankę Aleksandra Wielopolskiego. Był to niespodziewany pobór do wojska rosyjskiego, który miał objąć około 12. tysięcy osób, podejrzewanych o przynależność do organizacji patriotycznych. 22 stycznia 1863 roku Centralny Komitet Narodowy ogłosił się Tymczasowym Rządem Narodowym i wezwał naród do powstania przeciwko Rosji. Na to wezwanie 6. tysięcy powstańców zaatakowało rosyjskie garnizony w Królestwie Polskim. W niedługim czasie działania wojenne rozszerzyły się na cały kraj, a następnie na tereny Litwy, Białorusi i Ukrainy.
Małgorzata Żaryn wyjaśnia, że powstańcy styczniowi stworzyli przed 150. laty pierwsze polskie państwo podziemne, czyli rozbudowane konspiracyjne struktury, które pozwoliły funkcjonować temu ruchowi ponad rok.
Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Kunert przypomina, że właśnie Powstanie Styczniowe było inspiracją dla powstańców warszawskich. Wiele oddziałów walczących w stolicy w 1944 roku jako swoich patronów obrało dowódców z 1863 roku.
Doktor Kunert przypomina również, że Powstanie Styczniowe było niezwykle ważne dla Józefa Piłsudskiego. Marszałek często odwoływał się do niego zarówno w 1914 roku ruszając z legionami jak i po 1918 roku budując niepodległą Polskę.
Powstanie Styczniowe było największym zrywem niepodległościowym w XIX wieku. Walki powstańców z Rosjanami trwały ponad rok, zginęło w nich około 30 tysięcy Polaków. Po zakończeniu walk na zesłanie skazano około 40 tysięcy.
IAR/MS